ΧΡΟΝΟΣ

Οπως ο Νταλί προσπάθησε να αποτυπώσει εικαστικά την 4η διάσταση, που εμεις αυθαίρετα αποκαλούμε χρόνο, έτσι και ένας φωτογράφος θα μπορούσε να προσπαθήσει κάτι αντίστοιχο. Γιατί η Τεχνη σε αναγκάζει να φιλοσοφείς. Πάντα. Αλλιώς δεν είναι αληθινή Τέχνη, αλλά απλά τεχνική.

Μία έκθεση φωτογραφίας με θέμα τον χρόνο, με έβαλε σε σκέψεις. Αυτό δεν είναι βέβαια κάτι το αξιοσημείωτο. Αξιοσημείωτη είναι όμως η αδυναμία των συμμετεχόντων φωτογράφων - πλήν ορισμένων φαεινών εξαιρέσεων - να καταφέρουν να μείνουν εντός θέματος. Ο επηρεασμός από την νεοελληνική ψευτοκουλτούρα ήταν διάχυτος. Και αυτό ακριβώς ήταν που με έβαλε σε σκέψεις.

Χωρίς να θέλω να υπερβάλλω, πολύ λίγες φωτογραφίες ήταν κοντά στο θέμα και μόνο λίγες, ελάχιστες, μου τράβηξαν το ενδιαφέρον. Κατ' εμέ, η μαγεία της φωτογραφίας είναι όχι μόνο η αποτύπωση της στιγμής στον χρόνο, αλλά πολύ περισσότερο η έλλειψη ανάγκης για εξηγήσεις. Αυτό που βλέπεις πρέπει να σου μιλάει χωρίς λόγια και να μην σου αφήνει την παραμικρή αμφιβολία γι αυτό που θέλει να σου μεταφέρει (την αίσθηση του χρόνου εν προκειμένω). Ενώ λοιπόν οι περισσότερες από τις φωτογραφίες ήταν εξαιρετικές τεχνικά, είχαν ανάγκη επεξηγήσεων... Πιστεύω ότι κάπου εκεί το έχασαν το τραίνο οι φωτογράφοι. Οπως, κάπου σ' ένα αντίστοιχο εκεί, μεταξύ Τέχνης και τεχνικής, έχουμε χάσει κι εμείς οι Ελληνες σήμερα το τραίνο.

Νέος χρόνος λοιπόν, μόλις 34ων ημερών, βρέφος, αλλά τα άσχημα φίλτρα μπήκαν πάλι πάνω στους φακούς. Λές και η χαρά πρέπει να παίρνεται μόνο σε μικρές δόσεις. Λες και οι ερωτήσεις σταματούν να ζητούν απαντήσεις μόνο και μόνο επειδή η ανθρώπινη κοινωνία έφτασε να επιβάλλει ακόμη και το πότε και πόσο θα χαρούμε. Το "δεν βαριέσαι" και το "άστα γι αύριο" από την άλλη, τα παγιώνουν, μη αφήνωντας περιθώριο για κάποια άλλα φίλτρα που μας βοηθούν να εστιάσουμε στο καλό. Μας λείπει πολύ αυτό... μας λείπει... και έτσι η μουρμούρα και το παράπονο γέρνουν την ζυγαριά που πασχίζει μάταια πλέον να ισορροπήσει.

Χρόνος... νέος χρόνος, παλιός χρόνος... Αν όμως δεν υπήρχε ο άνθρωπος που τον ορίζει, θα υπήρχε άραγε ο χρόνος; Και ο χρόνος που πέρασε που πήγε; Χάθηκε; Πήγε στο παρελθόν, ή μήπως, αν όντως ο χρόνος κινείται κυκλικά όπως έλεγαν οι Ελληνες φιλόσοφοι, έχοντας κλείσει τον κύκλο, μπορεί να είμαστε αντί μπροστά του... πίσω του; Η κυκλική κίνηση που εξασφαλίζει την διατήρηση μέσα από την συνεχή ροή, την επιστροφή και την επανάληψη, είναι ότι πιό κοντινό στο Θείον, το οποίον χαρακτηρίζεται από την απόλυτη ακινησία, αφού είναι αιώνιο, ταυτόσημο προς εαυτόν και αναλλοίωτο. Ετσι για τους αρχαίους Ελληνες η κίνηση ήταν πάντα υποδεέστερη της ακινησίας, ως βαθμίδα έκφρασης της πραγματικότητας, ή αν θέλετε, ως σκαλοπάτι στην σκάλα της ανέλιξης προς την πληρότητα. Κάπου εκεί πάλι μπερδεύτηκε και ο πολύς Αινστάϊν αφού τόλμησε να πεί ότι αν δεν υπάρξει κίνηση, δεν μπορεί να υπάρξει τίποτα... Κρίμα. Οταν ο άνθρωπος αρχίζει να ακουμπά την γνώση, τότε ακριβώς είναι που πρέπει να επιβάλλει εις εαυτόν εκείνο το "κρείττον το σιγάν". Γιατί τότε ακριβώς πρέπει να καταλαβαίνει ότι δεν γνωρίζει τίποτα...

Αραγε, θα ήξερε να προσμετρήσει, όχι τον χρόνο ως αναδίπλωση του χώρου, αλλά τον βιολογικό μας χρόνο σε σχέση με την επίδραση της κορτιζόλης που παράγεται σε συνθήκες άγχους ή πίεσης, ακόμα και έντονης άσκησης και που επιταχύνει τις βιολογικές διεργασίες μειώνοντας το προσδόκιμο ζωής; Μειώνοντας δηλαδή τον χρόνο μας; Η την αντίθετη περίπτωση με τις εκκρίσεις ενδορφινών όπου η αίσθηση του χρόνου αλλάζει άρδην; Είναι ίδιος ο χρόνος όταν χαίρεσαι και ίδιος όταν λυπάσαι; Ο συνειδησιακός λοιπόν χρόνος πώς σχετίζεται με τον βιολογικό και πώς προσμετράται; Πώς αποτυπώνεται πάνω σε μία φωτογραφία, για να μείνω και στο θέμα που μου κίνησε όλες αυτές τις σκέψεις; Είναι ή δεν είναι ο χρόνος κάτι που το νοιώθουμε να συστέλλεται όταν χαιρόμαστε και να διαστέλλεται ανυπόφορα όταν πονάμε;

Ο Χρόνος είναι σκληρός και άκαμπτος, αλλά συνάμα είναι και γιατρός. Αν αντέξεις και δεν σπάσεις, θα σου δείξει κάποτε την θεραπευτική του όψη, αλλά μέχρι τότε, θα σε εξετάζει χωρίς πρώτα να σε έχει διδάξει, μόνο και μόνο για να δεί από τι είσαι φτιαγμένος. Και πάντα στην ζωή τα πράγματα θα κάνουν μεγάλη βουτιά πριν βγούν ξανά στην επιφάνεια να πάρουν αέρα. Θα γίνονται πάντα χειρότερα πριν γίνουν καλύτερα.

Στην πραγματικότητα, αυτά δεν γίνονται ποτέ καλύτερα. Εσύ γίνεσαι.

(ΗΚ)