ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ, ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ

Νέα Υόρκη από πρόσφατη φωτογραφία αγαπητής φίλης που ζεί εκεί. Υπό ΚΣ εδώ γινόταν πατείς με πατώ σε... Σήμερα όμως ακούσαμε στις ειδήσεις ότι ένας άνθρωπος πεθαίνει από τον ιό ανά δεκαεπτά λεπτά στην πόλη των 9 - ή 20 σχεδόν με τα περίχωρα - εκατομμυρίων ψυχών. Λόγω της σοβαρότητος της κατάστασης, ανακοινώθηκε βοήθεια ΅2 τρις΅ δολλαρίων για την πόλη... Είκοσι φορές το πραγματικό (όχι αυτό το ψεύτικο που μας σερβίρουν) ΑΕΠ της Ελλάδος!

Γράφει ο Carl Gustav Jung στην Αρχετυπική Πορεία Τής Εξατομίκευσης:

Ό σύγχρονος άνθρωπος δεν καταλαβαίνει ως ποίο σημείο ο ορθολογισμός ο οποίος κατέστρεψε την ικανότητα του να ανταποκρίνεται στα υπερβατικά σύμβολα και τις ιδέες, τον κατέστησε έρμαιο του ψυχικού "Κάτω Κόσμου". Απάλλαξε τον εαυτό του από τη "δεισιδαιμονία" (ή έτσι πιστεύει), αλλά στην πορεία έχασε τις πνευματικές του αξίες σε εξαιρετικά επικίνδυνο βαθμό. Η ηθική και πνευματική παράδοση πού κληρονόμησε εκφυλίστηκε, και ο ίδιος πληρώνει το τίμημα αυτής τής αποσύνθεσης, παγκοσμίως, με αποπροσανατολισμό και ψυχική διάσπαση. Όι ανθρωπολόγοι έχουν περιγράψει τι συμβαίνει στα μέλη μίας πρωτόγονης κοινωνίας όταν οι πνευματικές αξίες της εκτεθούν στην επίδραση τού σύγχρονου πολιτισμού: Τα μέλη της χάνουν το νόημα τής ζωής τους, εκφυλίζονται ηθικά και ή κοινωνική οργάνωση καταρρέει. Σήμερα βρισκόμαστε εμείς σε αυτήν την εκφυλισμένη κατάσταση. Ωστόσο, ποτέ δεν καταλάβαμε τι πραγματικά χάσαμε αφού απογυμνώσαμε τα πάντα από το μυστηριώδες και το θαυμαστό. Τίποτε ιερό δεν έμεινε όρθιο.

Σε παλαιότερες εποχές, τότε πού ή σημασία των ενστίκτων κατακτούσε έδαφος στο ανθρώπινο μυαλό, το συνειδητό μπόρεσε εύκολα να την ενσωματώσει σε ένα ενιαίο ψυχικό σύνολο με λογικό ειρμό. Ο "πολιτισμένος" όμως άνθρωπος έχασε αυτή την ικανότητα διότι ή "πεφωτισμένη" συνείδηση τού στέρησε τα μέσα με τα οποία αφομοιώνεται και ενσωματώνεται στην κατανόηση τού συνειδητού νου ή βοηθητική συνεισφορά των ενστίκτων και τού ασυνείδητου - δηλαδή τα υπερβατικά σύμβολα πού όλοι, ομόφωνα, θεωρούσαν ιερά. Σήμερα λόγου χάριν, μιλάμε για την "ύλη" και περιγράφουμε τίς φυσικές της ιδιότητες με επιστημονικά πειράματα. Όμως ή λέξη "ύλη" παραμένει μία στεγνή, απάνθρωπη και καθαρά εγκεφαλική έννοια, χωρίς καμμία ψυχική σημασία για εμάς. Πόσο διαφορετική ήταν ή αρχέγονη εικόνα της ύλης - της Μεγάλης Μητέρας - που περιέκλειε και εξέφραζε τη βαθειά συναισθηματική σημασία τής Μητέρας Γης! Κατά τον ίδιο τρόπο, αυτό πού κάποτε ήταν "πνεύμα", σήμερα είναι ταυτισμένο με τη διανόηση. Έτσι, το πνεύμα έπαψε να είναι Πάντων Πατήρ και περιορίστηκε παρακμιακά στη εγωκεντρική ανθρώπινη σκέψη. Ή τεράστια συναισθηματική ενέργεια πού διατύπωνε ή έννοια "Πάτερ Ημών", εξαφανίστηκε στην άμμο τής εγκεφαλοκρατούμενης ερήμου.

Όσο αυξάνεται ή επιστημονική γνώση, τόσο πιο απάνθρωπος γίνεται ό κόσμος μας. Ό άνθρωπος αισθάνεται αποκομμένος από το σύμπαν επειδή δεν αποτελεί πια μέρος τής φύσης και επειδή χάθηκε, από τήν μία, ή συμβολική σημασία των φυσικών φαινομένων και, από την άλλη, ή συναισθηματική "ασυνείδητη ταύτιση"με αυτά. Ή βροντή έπαψε να είναι ή οργισμένη φωνή κάποιου Θεού και ή αστραπή το εκδικητικό βέλος τού. Κανένα ποτάμι δεν κατοικείται από πνεύματα, κανένα δέντρο δεν συμβολίζει την αρχή τής ζωής τού ανθρώπου, κανένα φίδι δεν είναι ενσάρκωση τής σοφίας καί καμμία βουνίσια σπηλιά δεν είναι το καταφύγιο κάποιου μεγάλου δαίμονα. Οι πέτρες, τα φυτά, τα ζώα δεν μιλούν πια στον άνθρωπο, ούτε και εκείνος σε αυτά, αφού είναι σίγουρος ότι δεν θα τον ακούσουν. Ή επαφή του με τη φύση χάθηκε, το ίδιο και ή βαθειά συναισθηματική ενέργεια με την οποία τον εμπλούτιζε η συμβολική σχέση μαζί της. (Carl Gustav Jung 1875-1961)

Ελάχιστοι στοχαστές, σαν τον Γιούνγκ, προβληματίστηκαν σοβαρά με την προσπάθεια για υπερβολή (την ύβριν) που πρότειναν οι περισσότεροι εκπρόσωποι του Διαφωτισμού. Που πρότειναν δηλαδή την ανθρώπινα κατασκευασμένη ηθική ως αντικατάστατο, αντί φίλη και συνοδοιπόρο, του φυσικού νόμου. Βέβαια, όταν όλοι εκείνοι οι πάνσοφοι ¨αντιγραφείς¨ κατέθεταν τις θεωρίες τους νομίζοντας ότι μπορούν να ερμηνεύσουν τούς αρχαίους και τον φυσικό νόμο κατά το δοκούν, δεν υπήρχαν ελικόπτερα... Ετσι, θρονιασμένοι στις βαθιές τους δερμάτινες πολυθρόνες, με την πίπα και το ουίσκι στο χέρι και μαγεμένοι από τις φλόγες στο τζάκι, αισθανόντουσαν ότι είναι κι εκείνοι κάποιοι... Οτι γνωριζουν... Και ότι έχουν δικαίωμα να επιβάλλουν την κατασκευασμένη δική τους "εκλογικευμένη και εξανθρωπισμένη ηθική'' πάνω στην φύση και στον άνθρωπο. Λές και όλο το σύμπαν κατασκευάστηκε επ ωφελεία και μόνο του ανθρώπου...

Δημιούργησαν όμως πολιτικοκοινωνκές καρικατούρες που καταπίεσαν την ανθρωπότητα και έφεραν δυστυχία στις κοινωνίες των πολλών ταχυτήτων που προέκυψαν. Ούτε ο Μάρξ κατάλαβε ποτέ ότι η Σπαρτιατική κοινοκτημοσύνη εμπεριέχει την αυτοχρησία και την ιδιοκτησία ως θεμελιώδεις αρχές, ούτε και ο πολύς Ρουσσώ την κοινά αποδεκτή - από όλα τα φιλοσοφικά ρεύματα στην αρχαία Ελλάδα - βάση που θεωρούσε τον σεβασμό προς τον φυσικό νόμο φίλτρο θεωρητικής σκέψης και πρακτικής διαχείρισης της ζωής. Η αντιπροσώπευση δεν είναι ένα και το αυτό με την εκπροσώπηση, ούτε η αρχαία αμεσότητα με αυτό που μας έκαναν με τις θεωρίες τους να ζούμε σήμερα. Η μεταγενέστερη παραδοχή του Λένιν για την λανθασμένη αντιγραφή της Σπαρτιατικής Πολιτείας δεν στάθηκε ικανή να αλλάξει την χιονοστιβάδα που είχε ξεκινήσει και μεγάλωνε ανατολικά, όπως και ο Κεϋνζιανός παρεμβατισμός δεν κατάφερε να απαγορέψει στην δυτική φούσκα να μεγαλώσει επικίνδυνα. Τόσο επικίνδυνα δε, που ο γκουρού της ελεύθερης οικονομίας, ο Μίλτον Φρίντμαν, αναγκάστηκε να μιλήσει ήδη από το 1969 - πολύ νωρίς δηλαδή - για τα helicopter money, ήτοι για δωρεάν τονωτικές ενέσεις χρήματος (από την κεντρική τράπεζα) στην Οικονομία, χωρίς την παραμικρή απαίτηση αποπληρωμής. Δεν νομίζω να έχει ακουστεί ποτέ κάτι πιό ακραία αντίθετο και μάλιστα από τον άνθρωπο που ορκιζόταν όλη του την ζωή στο κεφαλαίο Μ (money supply) την ποσότητα χρήματος δηλαδή στην αγορά!

Ρισκάροντας να γίνω κουραστικός, θα επαναλάβω ότι κανένας πολιτισμός δεν μπορεί να καυχάται για επιτεύγματα όταν έχει να επιδείξει πείνα, ανεργία και παραδόξως έλλειψη ελεύθερου χρόνου. Οταν πάνω από ενάμισυ εκατομμύριο ανθρώπινες υπάρξεις χάθηκαν από την πείνα μέσα στους δύο μόλις πρώτους μήνες αυτού του έτους, για ποιό πράγμα μπορούμε αλήθεια να καυχηθούμε; Η πείνα βέβαια δεν μεταδίδεται σαν τον κορονοϊό... Ομως, επειδή οι επαναστάσεις γίνονται πάντα από τους πεινασμένους και τους αδυνάτους και με την τεράστια οικονομική ύφεση λόγω ιού ήδη να προβάλλει, άρχισαν οι συζητήσεις για το "άνευ όρων, εγγυημένο και ασχέτως εργασιακής κατάστασης" καθολικό βασικό εισόδημα όλων ανεξαιρέτως των πολιτών. Κάτι αντίστοιχο δηλαδή με τα χρήματα που πετάς χαρίζοντάς τα από το ελικόπτερο του Φρίντμαν. Οι οπαδοί του μηδενικού παρεμβατισμού λοιπόν, προτείνουν να υιοθετηθούν παρεμβατικές πρακτικές του άλλου άκρου του πολιτικοοικονομικού φάσματος, διότι καταλαβαίνουν ότι είναι πρός κοινό συμφέρον να αντλείς, για παράδειγμα, υγιές και μορφωμένο εργατικό δυναμικό από την κοινωνική σου δεξαμενή. Η παιδεία, η υγεία, η ασφάλεια και η οικονομία δεν είναι παρά τα τέσσερα πόδια ενός κοινωνικού τραπεζιού που επί πολλά έτη διατηρούσε την ισορροπία του με κάτι χαρτάκια που διπλώναμε και βάζαμε κάτω από τα κοντύτερα πόδια. Τώρα ξαφνικά καταλάβαμε ότι έστω κι αν το ένα μόνο πόδι είναι πιό κοντό, κανένας δεν μπορεί να φάει σαν άνθρωπος πάνω στο τραπέζι που κουνιέται. Χρειαζόταν μία πανδημία για να μας ξυπνήσει.

Υπάρχουν ακόμα προβλήματα που χρειάζονται να επιλυθούν, όμως το γεγονός ότι οι συζητήσεις έχουν πάρει φωτιά αυτόν τον καιρό σημαίνει μόνο ένα πράγμα: Οτι η φούσκα χρέους των 800 τρίς σε έναν πλανήτη που παράγει μόλις 60 τρις (χοντρικά οι αριθμοί) είναι έτοιμη να σκάσει. Και αν σκάσει η πλημμύρα που θα βιώσουμε θα κάνει τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα να μοιάζει με μπάνιο στην μπανιέρα του σπιτιού μας. Μαζί με τα πλαστικά παπάκια... Ας προσπαθήσει κάποιος να αποσυνδέσει τον πακτωλό άχρηστων - χωρίς αντίκρυσμα - αμερικανικών δολλαρίων που έχει στην κατοχή της η Κίνα, η την απόφασή της να συναλλάσεται σε Γιουάν για το πετρέλαιο (θέση που υποστήριξε και η Ρωσσία) από την κατάσταση που βιώνουμε σήμερα. Κάποια στιγμή, όταν πληρώνεις με κοπανιστό αέρα, θα κληθείς να πληρώσεις τον λογαριασμό και τότε, αν δεν μπορείς...

Ολα αυτά λέγονται με τα μάτια στραμμένα στο μέλλον που φαίνεται δυσοίωνο. Ομως, για να κλείσω με μία νότα αισιοδοξίας, το μέλλον δεν είναι αποτέλεσμα μόνο του παρελθόντος και του παρόντος. Το ότι ο ήλιος ανατέλει κάθε μέρα το πρωί δεν αποτελεί το αίτιο για το αιτιατό (αποτέλεσμα) της αυριανής ανατολής (δεν είναι αυτός ο λόγος που θα ανατείλει ο ήλιος αύριο, το ότι δηλαδή ανέτειλε χθές και σήμερα). Υπάρχει και κάτι άλλο, πάνω και πέρα από εμάς, που δεν ελέγχουμε, το οποίο κάνει αυτήν την συνθήκη εκτός από αναγκαία και ικανή. Αυτό το κάτι, επειδή ακριβώς δεν το ελέγχουμε, μπορεί να εμφανισθεί όποτε θέλει και να αλλάξει τα πάντα, να τα κάνει καλά όσο χάλια κι αν είναι το σήμερα. Η όχι... Δεν το ελέγχουμε και δεν ξέρουμε. Λαμβάνουμε λοιπον τα μέτρα μας για να είμαστε έτοιμοι για πάν ενδεχόμενο και αφήνουμε αυτήν την χαοτική μεταβλητή να κάνει τα δικά της. Αν είμαστε αρκετά έξυπνοι, θα την περιλάβουμε στα σχέδιά μας, έστω και σαν ποιοτική μεταβλητή (ΗΚ, UM 1982). Αν όχι, θα συνεχίσουμε να ρίχνουμε ζαριές.

(ΗΚ)